مهریه یکی از مفاهیم کلیدی در حقوق خانواده در ایران است که در قانون مدنی و فقه اسلامی ریشه دارد. این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد که مهریه چند بار به زن تعلق میگیرد و چه شرایطی بر این مسئله حاکم است. با توجه به قوانین جاری ایران و منابع معتبر، این موضوع را به‌صورت علمی و آموزشی تحلیل می‌کنیم.
تعریف مهریه در قانون ایران
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی ایران، مهریه مالی است که به‌محض وقوع عقد نکاح، زن مالک آن می‌شود و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. مهریه می‌تواند به‌صورت نقدی، سکه، ملک، یا هر چیز دیگری که ارزش مالی داشته باشد تعیین شود. این حق مالی به زن تعلق میگیرد و جزو حقوق قانونی او محسوب می‌شود.
آیا مهریه بیش از یک‌بار تعلق میگیرد؟
یکی از سوالات رایج در زمینه حقوق خانواده این است که آیا مهریه می‌تواند بیش از یک‌بار به زن تعلق بگیرد؟ پاسخ این سوال به شرایط ازدواج، نوع طلاق، و وضعیت حقوقی زوجین بستگی دارد. در ادامه، موارد مختلف را بررسی می‌کنیم:
۱. مهریه در ازدواج دائم
در ازدواج دائم، مهریه تنها یک‌بار به زن تعلق میگیرد، مگر در موارد خاص که در ادامه توضیح داده خواهد شد. پس از عقد، زن می‌تواند هر زمان که بخواهد مهریه خود را مطالبه کند، حتی اگر ازدواج به طلاق منجر نشود. اما اگر مهریه پرداخت شده باشد، زن نمی‌تواند دوباره همان مهریه را مطالبه کند.
۲. مهریه در ازدواج موقت
در ازدواج موقت (صیغه)، مهریه یکی از ارکان اصلی عقد است و بدون تعیین مهریه، عقد باطل است. در این نوع ازدواج نیز مهریه تنها یک‌بار به زن تعلق میگیرد. اگر ازدواج موقت به پایان برسد و مهریه پرداخت شده باشد، زن نمی‌تواند دوباره آن را مطالبه کند، مگر اینکه عقد جدیدی با مهریه جدید منعقد شود.
۳. طلاق و تأثیر آن بر مهریه
در صورتی که ازدواج به طلاق منجر شود، شرایط پرداخت مهریه بسته به نوع طلاق متفاوت است:
- طلاق رجعی: در طلاق رجعی، اگر مهریه هنوز پرداخت نشده باشد، زن می‌تواند آن را مطالبه کند. در این نوع طلاق، مرد در دوره عده (سه ماه و ده روز) حق رجوع به همسر خود را دارد، اما این موضوع تأثیری بر حق زن برای مطالبه مهریه ندارد.
- طلاق بائن: در طلاق بائن، مانند طلاق خلع یا مبارات، ممکن است زن بخشی یا تمام مهریه خود را ببخشد تا طلاق انجام شود. در این صورت، اگر مهریه بخشیده شده باشد، دیگر نمی‌توان آن را مطالبه کرد.
- طلاق غیابی: در مواردی که طلاق غیابی رخ می‌دهد، زن همچنان حق مطالبه مهریه را دارد. برای算法
- برای اطلاعات بیشتر در مورد طلاق غیابی و مهریه، می‌توانید به مقاله آیا چند سال بعد طلاق غیابی میشه مهریه گرفت مراجعه کنید.
۴. ازدواج مجدد با همسر سابق
اگر زوجین پس از طلاق دوباره با یکدیگر ازدواج کنند و مهریه جدیدی در عقدنامه تعیین شود، این مهریه جدید به‌عنوان یک حق مالی جداگانه محسوب می‌شود. در این حالت، اگر مهریه قبلی پرداخت شده باشد، زن تنها می‌تواند مهریه جدید را مطالبه کند. اما اگر مهریه قبلی پرداخت نشده باشد، زن می‌تواند هر دو مهریه (قبلی و جدید) را مطالبه کند، زیرا هر عقد نکاح یک قرارداد حقوقی مستقل است.
مواردی که مرد می‌تواند مهریه ندهد
در برخی شرایط خاص، مرد می‌تواند از پرداخت مهریه معاف شود یا مهریه کاهش یابد. این موارد شامل:
- بخشش مهریه توسط زن: اگر زن به‌صورت رسمی و قانونی مهریه خود را ببخشد، دیگر نمی‌تواند آن را مطالبه کند.
- عدم تمکین زن: اگر زن از تمکین (انجام وظایف زناشویی) خودداری کند و این موضوع در دادگاه ثابت شود، ممکن است مهریه به‌طور کامل یا جزئی پرداخت نشود.
- طلاق خلع یا مبارات: در این نوع طلاق، زن معمولاً بخشی یا تمام مهریه را در ازای طلاق می‌بخشد.
برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید به مقاله در چه صورتی مرد می‌تواند مهریه ندهد مراجعه کنید.
چگونه مهریه مطالبه شود؟
برای مطالبه مهریه، زن می‌تواند به یکی از روش‌های زیر اقدام کند:
- مراجعه به دادگاه: زن می‌تواند با ارائه عقدنامه و مدارک لازم به دادگاه خانواده، درخواست مطالبه مهریه کند.
- اجرای ثبت: اگر مهریه در سند ازدواج ثبت شده باشد، زن می‌تواند از طریق اداره اجرای ثبت اسناد اقدام کند.
برای مشاوره حقوقی در این زمینه، می‌توانید با شماره وکیل طلاق کرج تماس بگیرید.
جمع‌بندی
مهریه اصولاً یک‌بار در هر عقد نکاح به زن تعلق میگیرد و قابل مطالبه است، مگر اینکه زن آن را ببخشد یا شرایط خاصی مانند طلاق خلع رخ دهد. در صورت ازدواج مجدد با همسر سابق، مهریه جدید به‌عنوان حقی مستقل قابل مطالبه است. برای پیگیری مسائل حقوقی مرتبط با مهریه، مشورت با وکیل متخصص توصیه می‌شود.
منابع
۱. قانون مدنی ایران، مواد ۱۰۸۲ تا ۱۱۰۱
۲. قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱
