مهریه یکی از مهم‌ترین حقوق مالی زنان در قوانین ایران است که در زمان عقد ازدواج تعیین می‌شود. اما یکی از سؤالات رایج در حوزه حقوق خانواده این است که آیا پس از طلاق غیابی، امکان دریافت مهریه وجود دارد؟ به‌ویژه اگر چند سال از طلاق گذشته باشد، آیا همچنان می‌توان برای مطالبه مهریه اقدام کرد؟ در این مقاله، به‌صورت علمی و با استناد به قوانین ایران، این موضوع را بررسی می‌کنیم و شرایط، استثناها و نکات حقوقی مرتبط را توضیح می‌دهیم.
طلاق غیابی چیست؟
طلاق غیابی به حالتی گفته می‌شود که یکی از طرفین (معمولاً زوج) در فرآیند دادرسی طلاق حضور نداشته باشد و دادگاه بدون حضور او رأی به طلاق صادر کند. طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران، مرد می‌تواند با رعایت شرایط قانونی برای طلاق اقدام کند، اما اگر زن درخواست طلاق دهد و مرد در دادگاه حاضر نشود، ممکن است طلاق به‌صورت غیابی صادر شود. همچنین، اگر مرد به دلایل موجه (مانند عسر و حرج) در دادگاه غایب باشد، قاضی می‌تواند رأی غیابی صادر کند.
مهریه و جایگاه قانونی آن
مهریه بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، حقی است که به‌محض عقد نکاح به زن تعلق می‌گیرد. این حق مالی می‌تواند شامل پول، طلا، ملک یا هر چیز دیگری باشد که ارزش اقتصادی داشته باشد. مهریه به دو نوع عندالمطالبه (قابل وصول در هر زمان) و عندالاستطاعه (مشروط به توانایی مالی مرد) تقسیم می‌شود. اما آیا طلاق غیابی تأثیری بر این حق دارد؟
آیا طلاق غیابی مانع دریافت مهریه می‌شود؟
به‌طور کلی، طلاق غیابی تأثیری بر حق دریافت مهریه ندارد. مهریه یک حق مالی مستقل است و حتی در صورت طلاق (چه توافقی، چه غیابی) به زن تعلق می‌گیرد، مگر اینکه شرایط خاصی وجود داشته باشد. برای مثال، در برخی موارد، ممکن است زن مهریه خود را ببخشد یا شرایطی پیش بیاید که مهریه به او تعلق نگیرد. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید به مقاله در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد مراجعه کنید.
مهریه در طلاق غیابی به درخواست مرد
اگر طلاق غیابی به درخواست مرد باشد، معمولاً مرد باید مهریه را پرداخت کند، مگر اینکه زن مهریه را بخشیده باشد یا شرایطی مانند ناشزه بودن زن (عدم تمکین) اثبات شود. بر اساس ماده ۱۱۳۷ قانون مدنی، اگر مرد بدون دلیل موجه از پرداخت مهریه خودداری کند، زن می‌تواند از طریق دادگاه اقدام به مطالبه آن کند. برای اطلاعات بیشتر، به مقاله در چه صورتی مرد می‌تواند مهریه ندهد مراجعه کنید.
مهریه در طلاق غیابی به درخواست زن
اگر طلاق غیابی به درخواست زن باشد (مثلاً به دلیل عسر و حرج یا غیبت طولانی‌مدت مرد)، زن همچنان حق دریافت مهریه را دارد. حتی اگر مرد در دادگاه حضور نداشته باشد، قاضی می‌تواند رأی به پرداخت مهریه صادر کند. در این حالت، زن می‌تواند با ارائه دادخواست جداگانه، مهریه خود را مطالبه کند.
آیا چند سال بعد از طلاق غیابی می‌توان مهریه گرفت؟
یکی از سؤالات مهم این است که اگر چند سال از طلاق غیابی گذشته باشد، آیا امکان مطالبه مهریه وجود دارد؟ پاسخ این سؤال به چند عامل بستگی دارد:
- نوع مهریه: اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن می‌تواند در هر زمان آن را مطالبه کند. اما اگر عندالاستطاعه باشد، باید توانایی مالی مرد اثبات شود.
- مدت زمان گذشته: بر اساس قوانین ایران، مطالبه مهریه مشمول مرور زمان نمی‌شود. یعنی حتی اگر چندین سال از طلاق گذشته باشد، زن می‌تواند برای دریافت مهریه اقدام کند.
- وضعیت مالی مرد: اگر مرد توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، ممکن است پرداخت به‌صورت اقساطی تعیین شود.
بنابراین، حتی چند سال پس از طلاق غیابی، زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه خانواده و ارائه دادخواست، مهریه خود را مطالبه کند.
مراحل مطالبه مهریه پس از طلاق غیابی
برای دریافت مهریه پس از طلاق غیابی، مراحل زیر را باید طی کنید:
- مشاوره با وکیل: به دلیل پیچیدگی‌های حقوقی، بهتر است ابتدا با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنید.
- جمع‌آوری مدارک: مدارکی مانند سند ازدواج، شناسنامه، و مدارک مربوط به طلاق غیابی را آماده کنید.
- ارائه دادخواست: دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده ارائه دهید.
- پیگیری پرونده: پس از تشکیل پرونده، جلسات دادگاه برگزار می‌شود و قاضی رأی نهایی را صادر می‌کند.
- اجرای حکم: در صورت صدور رأی به نفع شما، می‌توانید از طریق اجرای احکام دادگستری، مهریه را وصول کنید.
چالش‌ها و مشکلات احتمالی
مطالبه مهریه پس از طلاق غیابی ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد:
- عدم دسترسی به مرد: اگر مرد غایب باشد یا اموالی نداشته باشد، اجرای حکم دشوار می‌شود.
- اعسار مرد: اگر مرد ادعای اعسار (ناتوانی مالی) کند، ممکن است پرداخت مهریه به‌صورت اقساطی تعیین شود.
- پیچیدگی‌های قانونی: برخی موارد مانند اثبات تمکین یا ناشزه بودن زن می‌تواند فرآیند را پیچیده‌تر کند.
نقش وکیل در مطالبه مهریه
با توجه به پیچیدگی‌های حقوقی، داشتن یک وکیل متخصص می‌تواند به تسریع فرآیند و افزایش شانس موفقیت کمک کند. وکیل می‌تواند:
- مدارک لازم را به‌درستی تنظیم کند.
- در جلسات دادگاه از حقوق شما دفاع کند.
- در صورت نیاز، برای توقیف اموال مرد اقدام کند.
سؤالات متداول
آیا مهریه پس از طلاق غیابی ساقط می‌شود؟
خیر، طلاق غیابی به‌خودی‌خود باعث ساقط شدن مهریه نمی‌شود، مگر اینکه زن آن را ببخشد یا شرایط خاصی وجود داشته باشد.
آیا مرور زمان شامل مهریه می‌شود؟
خیر، مطالبه مهریه مشمول مرور زمان نمی‌شود و زن می‌تواند در هر زمان آن را مطالبه کند.
اگر مرد اموالی نداشته باشد، چه باید کرد؟
در این صورت، ممکن است پرداخت مهریه به‌صورت اقساطی تعیین شود یا از طریق توقیف حقوق و مزایای مرد اقدام شود.
نتیجه‌گیری
طلاق غیابی به‌خودی‌خود مانعی برای دریافت مهریه نیست و حتی چند سال پس از طلاق، زن می‌تواند با ارائه دادخواست به دادگاه، مهریه خود را مطالبه کند. بااین‌حال، شرایط خاص مانند نوع مهریه، وضعیت مالی مرد و پیچیدگی‌های قانونی می‌تواند بر فرآیند تأثیر بگذارد. برای موفقیت در این مسیر، مشاوره با وکیل متخصص و آگاهی از حقوق خود ضروری است.
منابع
- قانون مدنی ایران، مواد ۱۰۸۲، ۱۱۳۳ و ۱۱۳۷
- قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱
- وب‌سایت وکیل طلاق در کرج
